woensdag 24 februari 2016

Mappen met documentatie


Tekening van dieren als voorstudie voor de Fries over de vos Reynaerde voor het Franciscus College later Emmauscollege aan de Beukelsdijk 91
te Rotterdam, 1966


Schetsen, ideeën voor beelden



Naast mappen met foto's van de jeugd van Henk en foto's van zijn werk en portretten beide globaal chronologisch geordend en al eerder gepubliceerd, hier nu ook de mappen met PDF-bestanden met de schetsen voor ontwerpen van monumentale werken, ideeën voor series, kleine objecten, studies, tekeningen uit de Academietijd en meer, het meest vanaf circa 1965 of iets eerder tot zijn overlijden in 2015. Deze documentatie bewaarde Henk door de jaren in vele multomappen. De nummering van de schetsen is van Henk zelf en ze zijn nu in bezit van en gescand door zoon Michel. Sommige nummers bestaan uit één vel, andere uit veel meer. Waarom schetsen met de nummers 2, 21, 24, 32, 44, 45, 46, 47, 48, 57, 60, ontbreken is mij onbekend. Mogelijk zijn bij een verhuizing mappen verloren gegaan. Er zijn ook enkele mappen zonder nummer, deze vallen buiten de nummering die Henk zelf van zijn documentatie maakte. Ik zal alles hieronder apart toegankelijk maken en kort beschrijven. De periode die ik soms geef is een redelijke benadering op basis van gerealiseerd werk en mijn geheugen en op basis van gedateerde foto's en de volgorde van ontwikkelingen die ik ken van hem. Ik kan er wat jaren naast zitten of een periode kan langer of juist korter zijn dan aangegeven.



Tekeningen uit map 6, 1965-1970



De mappen

1. Nummer 1, ideeën als zelfbakkende oven of ingegraven auto en verlopend lijnenspel, dit idee toegepast in stokken
2. Nummer 3, kegels, tegels, kruipen, serie zich plooiende tegels met chroomgroene glazuren, plaatselijk kobalt, periode ca. 1973
3. Nummer 4, in elkaar grijpende seksuele vormen, soms genoemd hermafrodiet of phallus, verschillende perioden
4. Nummer 5, omgevingskunst met omhoogkomende oppervlakken van gras, met toepassingsvoorstellen in kunst, tunnels of overkapping, met de tekst: "Wij willen onze vrijheid behouden om onze slaven te onderdrukken", hetgeen, denk ik, niet perse op deze kunst slaat, maar veeleer een ingeving was over onze maatschappelijke orde
5. Nummer 6, talloze voorstellen en ideeën voor beeldjes van figuren, in geometrie, zagend, peinzend, vergroeid met techniek, in ruimtepak, spelend, zwevend, in een web hangend, seksueel, geabstraheerd, met dier gekruist tot slak, schildpad, kikker, vis, egel, vleermuis, haas of vogel, als soldaat, als kind, met vleugels, platgewalst, te paard, gymnastisch, ingekerfd in cirkelvormen, slapend, gevangen in kubus, op kubus, als vlinder, vogel of engel en gezichten met helm, kussend, als negroïde en met handen, periode globaal 1955-1980 (te groot bestand gebruik apart knop Openen)
6. Nummer 6a, tekeningen in potlood, kleurpotlood, stift en/of balpen van dieren als vogels, schildpadden, vissen, slakken, egels, zeepaarden, pinguins, poezen, muizen, kikkers, gnoes, uilen, honden, varkens, krokodillen, insecten, spinnen, sterk vergrote microben of een schubdier, als ook schedels, ruiterbeelden, figuur vesmolten met muziekinstrument, figuur in cocon, man in ruimtepak, kop met helm op, schelpen, steenbokken, een haaienei, fantasiefiguren, embryo-achtige wezens, knaagdieren, olifanten, trompetters van allerlei soort, rupsen, hanen, duiven, schapen, spermazotoide figuren, pauwen, een leeuw, alles van licht tot soms sterk geabstraheerd en gestileerd, ook dieren vergroeid met techniek en poppen van insecten, visgraten, schaaldieren, geleedpotigen als kreeften en een enkel weekdier of een zeemeermin en andere onmogelijke wezens met herkenbare onderdelen onmogelijke gecombineerd.
7. Nummer 7, kubusvormen, periode gietexperimenten werkcentrum Heusden 1974, doorboringen, botsingen, splijtingen, verbuigingen, balanceringen van meest rechthoekige vormen.
8. Nummer 8, verschillende tekeningen met cirkelvormen, gevuld met tekeningen van handen, koppen of seriele inkervingen en botsingen van schijf met bol.
9. Nummer 9, stapelingen met prominente rol voor rode bol tussen afgeronde blauwe vierkante of ronde vormen en onmogelijke stapelingen van ronde vormen met meerdere ballen ook van verschillend formaat.
10. Nummer 10, thema sporen trekken, naast tekeningen, tekst van Henk hierover met de betekenis daarvan in en voor zijn werk over langere periode uitgewerkt in vele ontwerpen in potloodschets voor klein en groot werk in de vorm van vierkanten vormen, platen, pijpjes die veranderd worden door ronde vormen, terugverwijzend naar zijn jeugd waarin hij een vliegtuig zag neerstorten of een neegestort toestel heeft gezien, hetgeen immers ook een spoor in de grond achterlaat.
11. Nummer 11, Heel veel verschillende ontwerpen voor zijn zogenaamde pijpjes, waarbij naast de bekende technische manipulaties als draaien, trekken, buigen, componeren uit delen e.d. ook de frivolere variaties opvallen, waarbij hij ongeremd decoratieve of florale herhalingen laat uitdijen.
12. Nummer 12, Ontwerpen voor heraldische figuren en tegels met geplette dieren en meer.
13, Nummer 13, Heel veel ontwerpen in potlood, kleurpotlood, balpen of stift voor wandreliëfs, zowel vrije schetsen van een idee als voorstellen voor particuliere of professionele opdrachtgevers als bedrijven en scholen in het kader van de 1% regeling voor BK, wel of niet gerealiseerd en getekend op verschillende soorten papier ontstaan in verschillende periodes in verschillende stijlen maar zonder vermelding van jaartallen en ook niet chronologisch geordend.
14. Nummer 14, Verschillende ontwerpen voor metalen plastieken in verschillende formaten, waaronder ook monumentaal.
15. Nummer 15, Ontwerpen voor labiele, mobiele of wiebelende beelden.
16. Nummer 16, Ontwerpen voor bolle vormen enkele uit 1971, waaronder appels, als ook overige ronde vormen als schalen.
17, Nummer 17, Schetsen op basis van een de aloude blokkendoos met driehoeken, kubussen en balken aangevuld met zuilen en bogen, zowel in verhalende setting als werk met de titel watersnood of in onmogelijke stapeling van vóór 1982. 
18. Nummer 18, Verschillende ontwerpen voor kunst in de woon- en werkomgeving en losse beelden met technisch verhalende thematiek, voor metaal en keramiek
19, Nummer 19, Enkele ontwerpen met als thema maskers uit verschillende stadia in zijn ontwikkeling, als zerken of als pijpjes en meer
20, Nummer 20, Ontwerpen voor beelden bestaande uit buizen, pijpjes of stangen onderhevig aan vervormingen en manipulaties in combinatie met andere rechtere vormen.
21, Nummer 22, Ontwerpen voor beelden met als thema's oprijzen en zakken of zinken en meer uit de periode van  de expositie "Tussen slib en glas" uit 1974 bij Stokvis in Rotterdam.
22. Nummer 23, Ontwerpen voor beelden met ronde en vierkante vormen onderhevig aan persen, in elkaar schuiven en platslaan
23. Nummer 25, Schetsen voor werk zowel bestaande uit druipende, hangende, opkruipende vloeiende vormen tegen harde vlakken van rond 1974 als werk samengesteld uit losse of aaneengesloten blokken als van rond 1982 of uit schakels ontworpen rondom hoeken.
24. Nummer 26, Schetsen voor beelden met als thema persen en vergroeien, meerderheid uit periode ca. 1973
25. Nummer 27, Schetsen voor werk in de vorm van afsplitsingen, ca. 1973
26. Nummer 28, Smeltende vormen, zachte glooiende vloeiende vormen tegen harde, er staan nu ook teksten van hem bij als: aangetaste vorm, idee klei laten krimpen, denken en voelen, de druppel en de ballon, eb en vloed, aangespoelde blok, sporen, de pier, doorbraak, erosie, weggesmolten wat allemaal duidt op grote natuurkundige krachten in de natuur.
27. Nummer 29, Schetsen voor monumentale kunst periode 1975-1995 met kubussen, geometrie, zuilen, sporen trekken, geschakelde rups, mensvormen, doorbraken en instortingen.
28. Nummer 30, talloze schetsen voor ideeën voor werk in de vorm van muren, blokken of andere compacte vormen van aaneengeschakelde kubussen die op allerlei verschillende manieren vervormen gerealiseerd vanaf circa 1980-1982 meest in lichtblauw.
29. Nummer 31, Schetsen van verschillende soort scharnieren en gewrichten toegepast vanaf ca.1975
30. Nummer 33, Schetsen van gestileerde rondvormige soldaatachtigen en verdedigingswerken soms als een biologisch blok met uitgestoken geweerlopen, gerealiseerd i.i.g. vanaf 1976.
31. Nummer 34, Schetsen van planten en gestileerde boomvormen, met ook knop en elfenbank.
32. Nummer 35, Schetsen van opengewerkte binnenkanten van vormen of van opengemaakte vormen, met ook haarvaten, foetus, vruchten uit periode 1968-1976.
33. Nummer 36, Schetsen met voorbeelden van in elkaar grijpende passende schuivende platen als dakpannen of als van een gordeldier uit periode 1975-1980.
34. Nummer 37, Schetsen van vormen die met knijpen te maken hebben veel uit periode 1974
35. Nummer 38, Schetsen van gecompliceerde drukke in elkaar verstrengelde of gevlochten vormen veelal als uitgewerkte pilaar of op een standaard uit periode globaal rond 1980.
36. Nummer 39, Schetsen van gelaagdheid en doorsneden vormen, zoals tentoongesteld in 1974.
37. Nummer 40, Schetsen van beelden van allerlei soorten huizen als ruïnes, kastelen, fabrieken, boomhutten, een cilindrische Toren van Babel, huisvormen verwerkt in een idee voor een reliëf, klassieke pilaren, vaak opeengepakt, naast stolpen of helmvormen of tenten ook met woordassociaties erbij gezet als slakkenhuis, ijspaleis, bunker, kaartenhuis of een droomhuis of een open huis uit periode globaal 1976-1982.
38. Nummer 41, Schetsen van geplooide vormen uit 1972, 1974, 1978.
39. Nummer 42, Schetsen voor opeengepakte en in elkaar grijpende open of gesloten schijven en blokvormen, chaotisch of geordend met vormtaal uit periode 1961 als van de Termaatstichting of uit 1971 als van de Wijzer voor het Technicon.
40. Nummer 43, Schetsen van zuilen uit de zwarte periode van rond 1975
41. Nummer 44-50-52, Schetsen van pijl en boog, boogschutters en kinetische kunst.
42. Nummer 51, Schetsen voor soorten decoraties, als meanders en in elkaar passende en verlopende lijnpatronen vanaf circa 1976 toegepast.
43. Nummer 53, Schetsen over verstoorde regelmaat, dambord patronen, opkomende kubussen en vallende pilaren, uit periode met kubuselementen 1982-1987 en mogelijk wat later.
44. Nummer 54, Schetsen bij elkaar geplaatst die gaan over verschuiven, periode 1974-1980.
45, Nummer 55, Schetsen geïnspireerd op allerhande gereedschap, waaronder ook tangetjes van de tandarts, gecombineerd met kogelgewrichten, schakels en kleine pijpjes, periode 1976-1978
46, Nummer 56, Werk wat uiteen wordt getrokken uit periode 1974 of uiteen valt als een stroperige substantie op een harde ondergrond, laatste gebruikt bij plastiek voor Klootwijks bakkerijen Barendrecht in 1987.
47, Nummer 58, Blauwe balpen- en potloodtekeningen voor gerealiseerd en niet gerealiseerde vrije plastieken met vaag figuratieve, knijpende, vechtende, staande, statische, gelaagde en ook vrolijke vormen, uit de periode 1975-1990.
48, Nummer 59, Tekeningen in potlood, blauwe en rode balpen van vrije abstracte plastiek uitbeeldende inslag, doorboring, geweld, botsing en werking van krachten, meest rond 1975.
49, Nummer 61, Tekeningen in potlood, groen en paars kleurpotlood en blauwe, groene en rode balpen van de veel verkochte bloemstekers met tuiten, naast vazen en potten in paddestoel, cilinder, discus, pijp, rare monstrueuze, te veranderen, traditionele en esthetisch de grensopzoekende vormen uit periode 1970-1980.
50. Nummer 62, Niet gerealiseerde ideëen voor vouwsels van figuren of engelen, uitgespaard en gesneden getekend in zwarte pen op kladpapier uit onbekende periode maar na 1970.
51. Nummer 63, Tekeningen in potlood of balpen, wat maar voorhanden is, van gerealiseerd werk geëxposeerd bij Stokvis met als titel "Tussen slib en glas" (1974) en gietvormen uit periode Keramisch werkcentrum Heusden (1974).
52. Academie, Academische studies naar de natuur in diverse media ten bewijze dat hij een klassieke opleiding heeft genoten in de periode 1949-1953.
53. Opstijgen, Later werk met als thema opstijgen uit de de aarde, puntige of geometriche bol vormen breken door uit een openbrekende grond, het alziende oog is te zien, uit grasland of uit een betegelde vloer, bedoeld als monumentale kunst, soms mogelijk in keramiek,stammende uit periode na 1976 toen de bolvormen begonnen en na 1980 toen werk met patronen begon tot ca. 1990. Het Vredesmonument in Kaatsheuvel uit 1994 sluit hier bijaan.
54. Dijken, Voorstellen voor landschapskunst, niet in keramiek, voor rond de dijken vanaf circa 1976, met ook een voorstel voor een werk voor een opdrachtgever uit Saoudi Arabië van een spoortrekkende bol als uit 1976.
55. Diversen, niet gerealiseerde ontwerpen voor monumentaal werk met losse lint of draadvormen niet of deels in keramiek periode rond 1990 in stift en kleurpotlood (nrs.68, 69,70), gedrapeerde vorm op vierkante witte hoekvorm van rond 1974 in potlood (nr 66), mogelijk niet gerealiseerde serie van vijf vanuit een tegel groeiende tot omhoogrijzende vormen in zwarte stift periode 1975 (nr. 65), monumenten periode 1992 (29), nooit gerealiseerde schetsen in stift voor werk technische begrippen, apparaten of ideëen uitbeeldende, als 'kleine kernfusie', ozonbeschermer, maansteen, chemocar, 'zon meenemer' (nr 1), ontwerpen in stift of pen van spermatozoide, ying-yang, embryonale, vleermuis en reptielen vormen in bollen of cirkels uit periode van de appels rond 1980 (nr.8), tekening in pen van een luchtkasteel en een blad met twee krantenknipsels uit 1955 over kunstatelier de Stroom te Delfshaven met positieve recensie voor Henk Mooij zelf naast vier zwart-wit foto's van keramisch werk: zittende man (1960), roofvis (1971 of eerder), semi abstract doorzichtig vrijstaand beeld en mannen met paard (1971 of eerder) (nr.21)


Foto's van gerealiseerd werk

Wandreliëf i.o.v. Scheepvaartvereniging Zuid, havenondernemersvereniging te Rotterdam, 50 x 200 cm, ca. 75 kg, 1964, maskers geïnspireerd op Wereldtentoonstelling in Brussel, 1958

Henk had zelf ook een doos met foto's ingedeeld in ongenummerde mappen. Ik zal deze gaan scannen en opslaan in mappen met dezelfde naam en via een link hier toegankelijk maken. (dus onder constructie). Ik voeg soms foto's toe. Daarna bekijk ik of ik deze mapverdeling zal handhaven. Hier vast een voorproefje van Henk in persoon met zijn kunst.

Al het werk is in keramiek tenzij anders vermeld

1. Beginwerk, reliefs en plastieken, spelende, dansende, liefhebbende, denkende, werkende, lijdende en musicerende figuren, abstract metalen plastieken en reliefs, geometrische reliefs met technische vormen, geabstraheerde figuren uit periode 1955-1973. Open in Dropbox of in Google collectie.
2. Reliëfsreliëfs in opdracht uitgevoerd door de jaren heen voor particulieren, bedrijven, scholen, en instellingen met als opdrachtgevers: Stokvis Amsterdam, kruidenbedrijf Verstegen, villa Wiekslag, bedrijfsgeneeskundige dienst Europoort te Hoogvliet, De Econosto, verwarmingsbedrijf Onnekink, machinefabriek Vector, Markus hermetische deuren b.v., bakkerij Klootwijk te Barendrecht, renbaan Duindigt Wassenaar met tegels voor de eretribune en Rijkswaterstaat, naast verder een kinderopvang, andere scholen, een verblijf voor geestelijk gehandicapten en een tegel niet in opdracht, periode 1963-1988. Open in Dropbox of in Google collectie.
3. Reliëfs opdrachten, reliëfs in opdracht uitgevoerd door de jaren heen voor particulieren, bedrijven, scholen en instellingen met als opdrachtgevers: het bejaardentehuis van de Termaatstichting, De Rotterdamse vereniging van havenwerkgevers SVZ, Brörder school, Samuelschool, de Econosto en Markus hermetische deuren, Rijkswaterstaat  uit periode 1961-1985. Open in Dropbox of in Google collectie
4. Metaal, enkele metaal plastieken, zowel vrij werk als opdrachten voor winkelcentrum Liesveld in Vlaardingen en Autotron te Drunen van 1965 tot 1991. Open in Dropbox of in Google collectie
5. Openingen onthullingen, onhulling van "Vliegerende jongen" van messing in Vlaardingen (1964) en onthulling na herplaatsing in ca. 2000, vredesmonument te Kaatsheuvel kort voor plaatsing in 1994 en in 2004 in functie als zodanig, beeld "Verschoven segmenten" geplaatst in 1992 in Waalwijk naast nieuw fietspad en de fabricage van het beeld van de heilige Hubertus voor de Kapel in Drunen ca. 1995. Open in Dropbox of in Google collectie
6. Ateliers, foto's van ateliers, van werkzaamheden aan 'Vliegerende jongen' (1964), wegwijzer Technicon (1971), plastiek Econosto (1976), zuilen voor de Gom b.v. (1981), reliëf voor de Aramco (1983) en de Reflection, fontein bij Voorste Venne in Drunen (1991), in- en exterieur van het pand en een plattegrond, alles uit periode 1960-1991. Open in Dropbox of in Google Collectie.
7. Sporen trekken, foto's met voorbeelden van werk waar sporen zijn getrokken, door inkerving of schildering uit, 1976, 1978, 1980 en 1982. Open in Dropbox of in Google Collectie
8. Gietvormen, geometrische technofiele vormen in gegoten klei, in licht metallisch blauw of lichtbruin uit periode Keramisch werkcentrum Heusden, 1974. Open in Dropbox of in Google Collectie
9. Appeltjes, vlinders, bloemstekers,
klein populair werk voor verkoop in de winkel zoals bloemstekers gemaakt vanaf circa 1965 tot 1990, opengesneden appeltjes vanaf 1978 en veelkleurige vlinders vanaf 1980, aangevuld met de oliedruppels als relatiegeschenk voor de Aramco in 1984 en een los hiervan staand werk. Open in Dropbox of in Google Collectie
10. Pakketten, werk uit periode vóór 10-1982 met eerst aan een gevormde kubusstapelingen, die vervormd lijken te zijn geworden, zoals ingedeukt, ingesnoerd, genepen, plat geduwd of spits gemaakt en daarna kubusstapelingen, waarbij de kubussen òf uit de stapeling los gedraaid lijken te zijn òf uit hun stapeling zijn getrokken, maar toch blijven balanceren in een symmetrisch of asymmetrische resultaat. De foto's zijn gesorteerd naar de serie van opname, dus per serie en bijbehorende kwaliteit, waardoor sommige foto's van bepaald werk op verschillende plekken in de collectie voorkomt. Open in Dropbox of in  Google Collectie.
11. Ballen, doorboringen, pijpjes, werk met bollen, kogelgewrichten, stapelingen en cilinders. Open in Dropbox of Google Collectie
12. Gom.b.v., grote opdracht voor kunstwerk in de hal van de Gom b.v. te Schiedam in nieuw gebouw van architect de Rijke, geopend door minister Wil Albeda in 1981. De zuilen representeren de verschillen takken waarin het bedrijf werkzaam is, zoals catering, schoonmaakwerk, onderhoud en zo meer. Het idee van de zuilen kwam goed uit met het vrije werk, waarin Henk toen bezig was, namelijk zoeken talloze variaties in vormen van keramische pijpjes. Een fotoserie vanaf ongeglazuurde elementen in atelier tot plaatsing en onthulling ter plekke. In de map 'Atelier' meer foto's van de elementen in het atelier. Open in Dropbox of in Google Collectie
13. Aramco, Grote opdracht voor een wandreliëf aan de muur en rondom de zuilen in de entree van het nieuwe Hoofdkantoor van de Aramco te Leiden aan de Plesmanlaan, geopend in december 1984. Voorgesteld is het hele proces van fossielvorming, aardlagen, oliewinning, olieproductie, chemie, olietransport, logistiek en administratie. De fotoserie toont het ongeglazuurde werk in het atelier, de tekening, en de assemblage ter plekke in november, met hulp van zoon Olaf en de heer Jan Stokhof, leraar metaalbewerking en collega op de ABS, waarbij de directie onderwijl even komt kijken. Stapsgewijs eerst de wand met de fossiele aardlagen, dan de oliedruppels aan de achterzijde, dan de eerste pilaar rondom met het technische proces en de tweede pilaar rondom met scheikundige en administratieve vormelementen. Alles steeds van begin bevestiging tot aan het eindresultaat. Foto´s zijn soms van slechte kwaliteit en gecorrigeerd. Het werk is bij verhuizing na afslanking van de Aramco feb-april 1988 naar het Schuttersveld verwijderd en tot verdriet van Henk zelf noodzakelijkerwijs vernietigd door hem zelf. Open in Dropbox of in Google Collectie
14. Vleermuizen, selectie van vleermuizen, een onverkochte kleine grijze, twee grotere, een kleine bruine met dunne vleugels en een groep blauwe. Open in Dropbox of in Google Collectie.
15. Vrije vormen, grotendeels bestaande uit een fotoserie van medio 1974-1975, misschien gemaakt voor de expositie 'Tussen slib en glas' uit 1974. Datering ook gemotiveerd vanwege voor komen van een klein fragment van de wandtegel 40 x 40 zoals afgebeeld op infoblad van de R.K.D. uit 1974-1975 op de foto van een discus vorm. Deze fotoserie toont abstract werk uit de periode 1972-1974, dat een beweging die gebeurd is uitdrukt, al dan niet over een witte geometrische vorm, zoals een vloeing, een uitspreiding, een doorboring, een voortwoekering of een persing en zo meer. Maar ook groei, stapeling of uitzakking uitgedrukt in een vrij staand beeld of in de vorm van een staande tegel, naast hele vreemde enigszins lugubere en quasi biologische vormen bijvoorbeeld met vormelementen als tanden. Grenzen worden opgezocht tussen levende of ooit geleefde en dode materie of tussen gebruikskeramiek en plastiek. Een beweging kan enerzijds onstaan door natuurkundige en geologische, maar ook door de mens uitgeoefende fysieke krachten en anderzijds door biologische groei, twee krachten die wezenlijk totaal anders zijn. Dus met het werk in deze map worden dode en levende krachten uitgedrukt. Een foto met twee koppen is weer totaal anders dan voornoemde. Naast deze fotoserie nog vijf foto's van later werk van rond 1975, 1980 en weer veel later. Henk las veel science fiction en deed HBS-B dus met aandacht voor de Beta vakken. Dit is hierin verwerkt. Open in Dropbox of Google Collectie. 
16. Tuinbeelden,
17. Serieel,
18. Schalen, kleine plastiekjes,
19. Pijpjes,
20. Staande plastieken,
21. Takkenbeelden,
22. Tegels,
23. Flexibele stapelingen,
24. Blok Contructies,
25. Blok Contructies II,
26. Fonteinen,
27. Plastieken met blokken,
28. Expo SBKD,
29. Plastieken met oude rommel,
30. Schilderingen,
31. Animaties,
32. Kunst langs de rijksweg,
33. Vredesmonument en Sint Hubertus,
34. Bouw centrum Drunen,
35. Video,
36. Extra bijzondere opnamen.


Kopieerde Wolkers Mooij?
In 1990, vertelde ik mijn vader dat de heer André Coenen directeur van zijn eigen bedrijf Research voor Beleid aan de Schipholweg te Leiden een kunstverzamelaar was en een beeld wilde plaatsen, als cadeau aan de Gemeente Leiden. Ik zoon Diederik was student kunstgeschiedenis en werkzaam als enquêteur bij RVB en bracht de twee met elkaar in contact. Afspraken werden gemaakt en ontwerpen volgde. Mijn vader gebruikte computeranimatie bij de presentatie. Uiteindelijk ging het niet door. De Gemeente Leiden wilde het niet. Er werd tussen Mooij en Coenen afgerekend voor het ontwerp à fl.3.000,-. Dat was voor de arbeid, niet voor de verkoop van het ontwerp zelf. Het is mij niet bekend met welke motivaties het werd afgewezen. Er is daar ook later helemaal geen beeld geplaatst. Maar wat schets mijn verbazing, jaren later in oktober 2005 in het kader van het Rembrandtjaar wordt er voor het nieuwe station een beeld geplaatst 'Ode aan Rembrandt' ontworpen door Jan Wolkers in een stijl, die wat betreft glasgebruik wel, maar verder niet perse bij Wolkers paste en qua uitlopende vorm en indeling in elementen echt veel lijkt op het ontwerp van Henk Mooij voor Research van Beleid uit 1990. Kijk maar!
Maquette beeld Henk Mooij als geschenk van RvB aan de
Gemeente Leiden, 1990
Maquette Ode aan Rembrandt Jan Wolkers 2005 [bron]

Het beeld van Mooij voor RVB was bestemd voor de plaatsing aan de achterzijde. Maar voor de voorzijde had hij ook ideëen. In 2003 was Alexander Pechtold, studiegenoot van mij, nog net wethouder te Leiden en volgens weduwe Karina hebben Alexander Pechtold en Jan Wolkers toen de plaats aan de achterzijde van het station aangewezen als de beste plaats voor het beeld van Wolkers. Koefnoen maakte nog een persiflage over hem en het beeld. Het werd echter eerst vanwege werkzaamheden aan de voorzijde geplaatst en pas in december 2014 naar de achterzijde verplaatst. [bron]. Ik geloof dat Henk het nooit gezien heeft of geweten, maar ik vraag u hierbij Gemeente Leiden of de erven van Jan Wolkers, was dit nu een citaat met respect, eerlijke inspiratie of jatwerk, in het kader beter goed gejat dan slecht verzonnen? Zeg het maar. [Aandacht op Twitter] Op zich gebruikelijk in de kunst, maar musici hebben ook rechten als collega's een deuntje 'gebruiken'. Onderzoek in het archief van College van B & W of de Gemeenteraad van Leiden, of in het archief van Jan Wolkers moet aantonen dat het werk van Mooij bij de Gemeente bekend was en als idee of inspiratiebron aangereikt is aan Jan Wolkers, zonder vermelding van de oorspronkelijke kunstenaar. Misschien heeft de Gemeente wel de foto's, animaties of tekeningen in handen van André Coenen gezien en bewaard en heeft Wolkers deze bekeken tijdens de voorstudie. We weten het niet.

Het beeld van Henk Mooij was dus voor een andere plek bestemd, namelijk achter het gebouw van Research voor Beleid, waar al veel effect was door de ramen van het gebouw van RVB. Vandaar dat het wat soberder was. Als het elders was geplaatst hadden er mogelijk aanpassingen gekomen.


Maar Wolkers heeft er zeker iets moois (!) van gemaakt, aangepast aan het plein achter het station en met fraaie lichteffecten [zie mijn foto's], maar Henk Mooij zou wel ergens genoemd moeten gaan worden. [Zie mijn Tweet]






Probleemstelling van de datering

De map met foto's op chronologie geordend Voorlopige tussenstand van het globaal chronologische.overzicht van alle werken van Hendrik Mooij (1930-2015), kunstschilder, galeriehouder, beeldhouwer en keramisch vormgever te Delfshaven, Rotterdam en Drunen. Aangevuld met foto's en krantenknipsels.  Ik ben nog bezig met onderschriften en juiste chronologie! Het is door mij op de gok, uit mijn eigen herinnering en soms deducerende op basis van harde gegevens geordend. Maar ook op basis van zijn portret kan ik afleiden, wanneer het was a.d.h.v. mate van grijsheid van zijn haar en gedateerdheid van het brilmontuur. Het wordt dan een soort archeologie om de chronologie van al het werk te reconstrueren. De basis ervan was een eerste zending van foto's in klein formaat van Henk zelf ca. 10 jaar geleden, waarvan alleen de werken in opdracht voor zo ver ik mij herinner waren voorzien van een datering in de titel of konden worden teruggevonden op het informatieblad. Ik heb zelf ook wel eens wat verbeterd en weet nu niet meer of de datum van Henk was of van mij. Verder heeft Henk zelf ook wel eens aantoonbaar een foute datum achterop een foto gezet, omdat het voor hem ook al langer geleden was. Dat maakt het niet eenvoudiger nu nog alles te dateren en chronologisch goed te plaatsen. Henk volgt ook een conceptuele werkwijze, waarbij chronologie geen enkele rol speelde, maar wel een idee dat door de vele jaren heen telkens weer terug komt. Dus dat verklaart zijn niet chronologisch geordende documentatie. Sindsdien voegde ik in deze digitale map af en toe foto's toe en moet soms dan de plaats in de chronologie aanpassen. Dus eenieder die werk met een datum van aankoop of gift, heeft mag mij contacteren, dan kan ik een afbeelding aan de chronologische map toevoegen.


Voorstel voor een monumentaal werk 1990-1992 (niet gerealiseerd)

Enkele onderwerpen van belang.


Henk was een kunstenaar die naast verhalend, irrationeel en grillig werk (ik zoek nog naar betere benoemingen) ook rationeler en systematisch werk maakte en werk waarbij hij beide combineerde. Hij was naast een kunstenaar ook een leraar die graag en indringend zijn verhaal in verschillende media vertelde.

Hij had dan ook naast bewondering voor de techniek tot uiting komend in het lezen van science-fiction verhalen, interesse in de dynamiek van de beweging en een systematische en conceptuele manier van werken en documenteren, ook bewondering voor symbolisme, Art Nouveau, Jeroen Bosch en voor kunstenaars die met één gracieuze lijn iets kunnen uitdrukken. Ook David Bowie vond hij inspirerend. Ook de natuur en de krachten in de natuur of de werking van klei boeiden hem.

Het verhalende vinden we terug in figuratief werk met een liefde voor mysterieuze wezens als vleermuizen of zeepaarden, dus waar in wezen iets seksueels mee is of daar een associatie mee heeft of beeldjes waarin mens en dier met elkaar vergroeid zijn of beeldjes waarin een mens of dier is vergroeid met techniek, maar ook in eenzaamheid, agressie, rampspoed. Het abstract werk als in de periode van "Tussen slib en glas" is vol van bewondering voor de grote natuurlijke krachten en de kunstenaar als imitator van de grote geologische natuur met zijn versmeltingen als vulkanen en aardbevingen.

Hij heeft zich wel eens uitgesproken dat hij bang is voor een strijd tussen gevoel en verstand. Met een beetje fantasie kun je de vierkante vormen met zachte overstelping als zodanig interpreteren. Maar ook het thema inkrassing of sporen trekken hebben alleen al taalkundig een parallel in de psychologie. Karakter betekent dat wat er ingekrast is en een gebeurtenis kan een spoor in iemands ziel achter laten.

Hij gebruikte verschillende technieken als schilderkunst, metaalplastiek, keramiek, video en korte verhalen. Naast de genoemde geheel eigen stijl werkte hij ook in stijlen als die van de kindertekening van Cobra of gebruikte hij maskers als gezien op de Wereldtentoonstelling van Brussel of maakte hij metaalsculptuur als van Bolle, Gabo of Cesar. Dus hoewel hij zelf ook wel eens wat citeerde van anderen, meende hij toch te zien dat een bepaalde kunstenaar wel eens iets van hem kopieerde en ook was hij gevoelig voor negatieve kritieken van bijv. Dolf Welling. Maar al deze onzekerheid was niet terecht want veel werk van hem is echt heel origineel en fantasierijk. Over zijn vele beelden en beeldjes zei hij eens, dat hij ze maar lekker laat zwerven als de liedsjes van Ramses Shaffy. Ook werd in de loop van de jaren zijn vrije sculptuur professioneler tot uiting komend in doordachte vormen die van alle zijden spannend zijn en zich dan ook moeilijk laten fotograferen.

Ik vind zelf zijn spontanere en verhalende werk aansprekender dan het geanalyseerde, omdat het gevoel daar beter uit spreekt. Als er te veel geanalyseerd wordt spreekt het minder aan, behalve als het natuurlijk esthetisch weer heel goed zit, zoals bij afgebeeld schaalmodel hierboven. Een uitspraak van hem was, dat mooi en lelijk niet bestaan, hetgeen de beleving van mensen negeert. Maar toch wilde hij de wereld ook mooier maken. Gelukkig won het laatste het vaker van het eerdere.

Zijn documentatie is helaas niet chronologisch geordend, hetgeen het voor de kunsthistoricus lastiger maakt. Hij zag zichzelf als iemand die in zijn hele oeuvre dezelfde thema's volgt. Dat staat inderdaad dan los van de tijd in zijn idee. Maar critici willen graag vergelijken en in de tijd plaatsen. Maar al doende kan ik de chronologie wel reconstrueren. Zijn documentatie was geen wanorde, want de leraar in hem wilde chaos bestijden en orde scheppen tot uiting komend in het systematisch uitekenen van alle soorten pijpjes en het uittekenen van zijn eigen ontwikkelling op papier.

Hij was na de verhuizing in mei 1962 naar de Beukelsdijk bijna altijd alleen in zijn atelier, behalve elke zaterdag als een collega van school hem kwam vergezellen of als hij leerlingen of collega's over de vloer had. Een korte periode gaf hij ook pottenbakkerles onder de titel Keramisch Centrum, KaCe. Maar gelukkig was hij overdag leraar technisch en vrij tekenen aan de Algemene Beroepsschool, een L.T.S. met aandacht voor individuele begeleiding. Hij had een akte MO tekenen en werd daar al vrij snel adjunct-directeur. Maar 's-avonds en in het weekend en ook soms de korte vakantie's was hij alleen aan het werk in het atelier aan de Voorhaven, waar wel dan af en toe een buurman achterlangs kwam buurten.

Detail van reliëf, de hemel na ca. 1965 vóór 1977

Zijn plaats in de moderne kunst


Een kunstenaar begint in zijn ontwikkeling met de leerling status. Als keramist autodidact moest hij zelf alles leren. Hij was een bescheiden man en had ontzag voor de groten van de 20e eeuw en de moderne kunst, als Picasso, Klimt en de Cobra groep. Zijn kunst was eerst bedoeld voor de verkoop aan bedrijven, overheden en particulieren voor plaatsing in huis, in een hal, in een tuin, in een vorm die liefst modern of hedendaags was. Hij citeerde of reminisceerde dan aan die groten en voegde er iets van hem zelf aan toe. Hier is kunst dan gewoon een vak, waarin men studeert, leert en zich ontwikkelt. Henk is dan niet pionierend in de vorm, dus behoort dan niet tot de beeldhouwers die ver voor de anderen uitliepen en bepaalde vormen echt als eerste toepasten, maar hij propageerde wel de moderne en abstracte kunst als een goede leerling en directe volger der groten, om het zo maar eens te zeggen. Hetgeen op zich weer wel pionierend was in de jaren zestig, want dat deden er nog niet zo veel. Kunstatelier de Stroom had dan ook als ondertitel "verkoopruimte voor hedendaagse kunst". Door al zijn werk te bekijken en te vergelijken met wat anderen kunstenaars en keramisten deden er voor en tijdens zijn werkzame periode kun je hem de plaats geven die hij toekomt. 
Als zoon uit een ondernemend milieu vond hij net als zijn vader dat hij zijn eigen broek moest ophouden. De kunst voor de verkoop in de winkel en in opdracht voor bedrijven en organisaties moeten dus meer in dat licht gezien worden. Deze laatste professionele toegepaste vormgeving en esthetiek was dus echt geen uiting van vrije kunst, maar hem afdoen als een commerciele verkoper is ook volslagen onjuist, want kunstatelier "de Stroom" was geen Jungerhans. Maar ook daarin ontwikkelt het zich al naar gelang de ruimte die hij kreeg of kon nemen. Het reliëf over de vos Reinharde is niet zo pionierend of kunstzinnig, maar het reliëf voor S.V.Z. of het tableau voor de Termaatstichting zeker wel. In zijn vrije werk was hij steeds bezig een vorm te vinden dat uitdrukking gaf aan wat en wie hij echt was, waarin hij dus de enige was, dat was zijn onderzoekende fanatieke reis. Wat dat was? De uitdrukking van een gedane beweging is wel kenmerkend voor hem. Ook de keuze voor het gebruik van klei voor het maken van beelden i.p.v. staal, brons of steen zegt iets. Keramiek heeft een bepaalde menselijke en natuurlijke uitstraling en de glazuur maakt het sprankelend. Het is daarin anders dan ijzer, brons, steen of kunststof. Dat is een kenmerk van Henk Mooij.

Serie over het reliëf 'de Hemel' in Google Collectie
Een hele serie van het reliëf 'de Hemel', te zien geweest op Catawiki. Met veel details zichtbaar van dit opvallende vrolijke werk. Vanaf 1988 tot 2015 hing het aan de zijgevel van het woonhuis van de kunstenaar aan de Torenstraat te Drunen. Het is verkocht.

Vormen en thema's

Enkele steekwoorden: de mogelijkheden en eigenschappen van het materiaal klei zelf, beweging uitdrukkende, bewondering voor de natuur, vervreemding of vervreemd gevoel oproepende, vermengen gevoel en techniek, samensmelting techniek en natuur, mens en dier of mens en techniek, mysterieuze wezens als vleermuizen, zeepaardjes, egels, geweld en strijd, weergave van een actie in bijv. botsing, scheuring, verdraaiing, pletten of uitrekking, alles misschien mede geïnspireerd uit waarneming neerstortend vliegtuig in de oorlog in zijn jeugd in Barendrecht en zijn HBS-b opleiding met aandacht voor natuurkunde en al deze thema's ook jarenlang gebruiken op verschillende manieren ...


Andere verwijzingen